Blog này có thể nói khiến tôi hơi….buồn khi phải viết vì hầu như tôi sẽ phải “chỉ trích” công ty sữa Vinamilk vốn là sự lựa chọn duy nhất của tôi khi còn ở VN 8-9…năm trước. Tuy nhiên, bây giờ sau 5 năm đèn sách, tôi phải công nhận Vinamilk nói riêng và thị trường sữa và thực phẩm chức năng tại Việt nam nhìn chung còn rất nhiều sai sót và có vẻ thiếu một chút trung thực trong cách quảng bá sản phẩm (cái vụ quảng bá này thì tệ khắp toàn cầu)…. nhưng tất nhiên không phải sản phẩm nào của Vinamilk cũng bị lên án thế này. Tại TpHCM vẫn có sản phẩm sữa tươi 100% không bị xử lý nhiệt độ cao và có cả loại ít béo hay không béo. Thế nhưng bên cạnh đó vẫn có những sản phẩm không xứng đáng có mặt trên thị trường.
Nói riêng về sữa Vinamilk, đặc biệt là 3 dòng sản phẩm FLEX, ORGANIC,& STAR. Flex (2 hình trên) là dòng sản phẩm “giàu canxi” và có loại ít béo (low fat).
Vấn đề của dòng sản phẩm Flex là gì? Xin thưa sản phẩm này không được gọi là SỮA mà phải gọi là “thức uống bổ sung canxi” thì mới chính xác bởi vì nó chỉ là nước hòa sữa bột thêm canxi và nó có vị y chang như thế chứ không phải sữa bò tươi. Ngoài chuyện “sữa Flex” uống rất dở, nó còn chứa nhiều chất phụ gia có vai trò là chất định vị (tức stabilizers). Cũng như chất bảo quản (tức preservatives), chất định vị có những cái an toàn và cũng có những chất không rõ có an toàn cho người hay không và có những chất gây tác hại rõ ràng. Trong danh sách sản phẩm sữa Flex này, có chất 460i và 466 được coi là “không rõ có an toàn hay không”và chất 407 (ai ở nước ngoài sẽ thấy chữ carrageenan thay vì số 407) đã được khuyến cáo không nên dùng. Và điều khiến tôi tò mò nhất khi nhìn vào cái nhãn dinh dưỡng của Flex là chất “canxi”. Canxi (calcium nguyên tố kim loại ký hiệu Ca) tồn tại dưới dạng nguyên kim Ca tức là chiết xuất tinh khiết không dấy với bất kỳ chất gì, nhưng trong thực tế canxi có gốc từ thực phẩm là một dạng “kim loại” dưới dạng ion nhưng tất cả canxi dùng để bổ sung vào thực phẩm là canxi dạng muối ví dụ Canxi carbonat là một dạng muối. Thế khi Flex ghi khơi khơi canxi trong cái nhãn này ý là canxi trong đó 100% từ thực phẩm hoặc nguyên kim tinh chất canxi và không phải ở dạng muối NHÂN TẠO? NẾU KHÔNG PHẢI THÌ QUẢ LÀ LỜI NÓI DỐI NGƯỜI TIÊU DÙNG TRẮNG TRỢN. Somehow….tôi cảm thấy với hàm lượng canxi đến 170mg trong 100 mL, bất kể sữa bò TƯƠI cao cấp cỡ nào cũng không có hàm lượng canxi cao đến thế-nhất định phải có bổ sung canxi từ nguồn khác.
Ấy là sản phẩm Flex, giờ nói đến dòng sản phẩm organic của Vinamilk-hình ảnh mượn từ website https://giacmosuaviet.com.vn/products/sua-tuoi-tiet-trung-vinamilk-organic-khong-duong-hop-giay-1l
Sữa tươi organic ở đây, một lần nữa, không phải là “sữa tươi” mà chỉ là sữa UHT tức sữa thanh trùng. Để giáo dục người tiêu dùng biết rõ họ đang bỏ tiền mua cái gì thì họ cần phải biết rõ ý nghĩa tên sản phẩm và nhà sản xuất hiện nay vẫn đang lợi dụng sự thiếu hiểu biết và tận dụng triệt để những thuật ngữ thương mại qua đó mà quảng bá sai trái đến người tiêu dùng để thu lợi nhuận. Anyway, cái tôi muốn đề cập đến dòng sữa hữu cơ của Vinamilk là: sữa này không phải sản xuất từ VN. Tôi không tán thành cũng không phản bác khẩu hiệu “người Việt dùng hàng Việt” vì tôi hơi ích kỷ, cái gì đúng sự thật và tốt với người tiêu dùng sẽ được ưu tiên. Dòng sản phẩm organic này sản xuất tại California, tiệt trùng và đóng gói tại Mỹ rồi chuyển hàng về VN để bán. Ngoài cái chuyện chúng ta để lại rất nhiều carbon footprint qua sự mua bán loại sản phẩm này, thì nhìn cho kỹ dinh dưỡng của nó để coi liệu bạn có đáng bỏ tiền mua sữa bò Hoa Kỳ này hay không? Thành phần sữa này không hề bổ sung vitamin A, D, hay canxi. Hàm lượng canxi của nó tương đương với cái sữa UHT khác của các hãng sữa VN (Mộc Châu, Đà Lạt, Vinamilk trừ dòng Flex) và sữa UHT nhập từ các hãng nhập từ Úc, Pháp, New Zealand.
Cuối cùng là dòng sản phẩm “STAR dinh dưỡng hàng ngày” của Vinamilk: cái này còn ghê hơn Flex. Tôi không thể hình dung ai có thể gọi cái thứ nước này là sữa mà còn dám huênh hoang là dinh dưỡng hàng ngày ý là nhắm đến đối tượng trẻ nhỏ đây. Cái bịch này tôi không mua nhưng khi mua các sản phẩm sữa UHT khác của Vinamilk thì được khuyến mãi 1 bịch. Tôi đọc qua cái nhãn thông tin dinh dưỡng là muốn đem cho mèo uống rồi khỏi đọc đến phần thành phần nguyên liệu nữa. Sữa gì mà 5 thành phần đầu tiên là Nước, Sữa, Đường, dầu ăn, và chất….ổn định. Sữa gì mà một đống đường (hơn 8 g cho 100 ml mà cái bịch đó hơn 200 ml tức là hơn 60% lượng đường khuyến cáo cho nữ giới) nhưng canxi thì không thấy báo cáo ở đâu. Vitamin A thì có bổ sung dạng palmitate mức 150 IU mỗi phần 100 ml và bịch này có hơn 300 IU tức khoảng 40% vitamin A cho người lớn. Tuy vậy, cái vitamin A đó rất dễ nạp từ thực phẩm và thực phẩm tự nhiên không có những thành phần quái đản như 412 (không rõ có an toàn hay không), và 407 (khuyến cáo tránh sử dụng).
Nếu tôi có con, tôi không cho nó uống sữa STAR này. Lý do? Dinh dưỡng nghèo nàn, quá nhiều đường, và có những chất hóa học rõ ràng không tốt với con người. Việc cuối cùng bạn muốn làm cho con bạn là cho chúng đường: đường là chất gây nghiện có gốc thực phẩm hữu hiệu nhất. Người ta làm thí nghiệm lên chuột thì đến chuột cũng chọn đường thay vì chọn ma túy cocaine.
Nếu bạn hỏi tôi dòng sữa organic của Vinamilk có đáng tiền không thì ý kiến tôi là: không. Lý do? Dinh dưỡng không có gì vượt trội so với những dòng sản phẩm khác cũng hãng Vinamilk hay khác hãng. Không có lý do gì phải góp phần vào hiện tượng global warming với việc mua hàng ship từ Mỹ về uống trong khi bạn có thể mua sản phẩm tương tự tại địa phương.
Nếu bạn hỏi tôi liệu tôi sẽ chọn sữa Flex vì nó ít béo, giàu canxi? Không. Lý do là vì tôi không biết canxi có gốc gì. Nếu là canxi có gốc phốtphate thì miễn không dám. Lý do là vì tôi không muốn nạp vào thứ chất ổn định không tốt cho mình. Lý do là tôi có thể mua thuốc bổ xung canxi có ít thứ độc hại hơn.
Đó là vấn đề đầu tiên với tôi: không tìm được sữa tươi ít béo tại Hội An. Loại sữa tươi ít béo (1.9%) là mua được tại Big C Đà Nẵng. Problem solved? NOPE! Đi siêu thị Big C từ Hội An cả đi lẫn về mất gần 90 phút. Thời gian mua sắm xếp hàng thêm 45 phút nữa. Tính ra hơn 2 giờ. Với những mặt hàng “tươi” như sữa tươi, sữa chua mà không để trong tủ lạnh thì thời gian 2-4 giờ là thời gian vi khuẩn sản sinh nhanh nhất…. Tức là phải đi mua cái thùng trữ lạnh thì mới yên tâm. Nhưng nói đi cũng phải nói lại: các quầy thịt tại các chợ lâu nay phạm phải điều lệ vệ sinh an toàn thực phẩm toàn cầu khi họ để thịt heo phơi đầy thớt!